Geloof je in ‘vrouwen in de vrouw’?: vraagt deze kunstenaar zich af.
Alsof het om genetische bagage gaat. Anna, Klara, Blanca… Elisabeth, Jane , ze vinden allen hun weg in het werk van Mieke Debaere, dat autobiografisch, maar tegelijk algemeen vrouwelijk is. Soms zijn ze moeder, dochter, zus, vriendin, maar ook vrouw naast de man of vrouw in de wereld, nu en over de tijden heen. En zoals de vrouw dagelijks kleine gebaren stelt, met een soort poëzie, soms als een manifestatie van haar bestaan, met als immer terugkerend doel dat evenwicht tussen chaos en orde, zo creëert deze vrouwelijke kunstenaar reeds 30 jaar, of zelfs haar hele leven lang. Ze kan wellicht niet anders!
Bladzijden uit een groter verhaal.
Een beeld, een gebaar, een gesprek, een object gevonden in de natuur, langs één van haar dagelijkse wandelingen inspireren haar. Altijd getuige van een heel leven … kan de inspiratie de aanleiding vormen voor een tekening, een schilderij. Het zijn nieuwe beelden, als bladzijden uit een groter verhaal. De laatste tijd kunnen de objecten, al dan niet voorzien van een schilderkunstige ingreep, eveneens doorgaan als een zelfstandige schakel van het verhaal. In die verhalen peilt Mieke naar de gelaagdheid van het bestaan, vooral het eigen bestaan. In de artistieke vertaling probeert ze de anekdote te overstijgen. De anekdote van de ervaring, het gevoel, het object, vormt het uitgangspunt, maar wordt losgelaten, om vervolgens een eigen weg te vinden in kleur, vorm, motief, compositie. Tegelijk blijft, in de gelaagdheid, het gevoel altijd bewaard.
Het steeds terugkerend proces helpt klaarheid scheppen in de chaos van het leven. Voor even is er een verankering op de tijdsbalk tussen verleden en heden, om daarna alweer achterhaald te zijn, ingehaald door de tijd. Zo blijft deze zoektocht doorgaan, organisch bijna, als een adem, die bij momenten stokt, maar die nooit ophoudt.
Haar eigen universum.
Als kind was Mieke al bezig met de creatie van een eigen gekleurde wereld, naast die van de bestaande. Al wat ze zag, details vaak, alles wat ze vond, wat ze ervaarde kende op één of andere wijze een verder bestaan in haar eigen universum. Later mocht ze op zaterdag naar de academie en na het middelbaar naar Sint-Lukas in Gent. Van daaruit sloeg ze, een theoretische richting in, van vier jaar kunstgeschiedenis aan de UGent. Ze maakte haar scriptie over de link tussen een puberale crisis en de crisis die de kunstenaar doormaakt, in de overgang van de realistische naar de moderne weergave. Hoe konden de plastische antwoorden op hun persoonlijke vragen, de zoekende jongeren dienen bij het vinden van een eigen expressie?: dat was de hamvraag. Haar hele leven en ook in haar lesgeven, bouwde ze verder rond deze visie. Een visie met als pijlers mens, kunst en wereld.
Via Be-part werden meer dan 10 jaar lang, projecten opgezet , in samenwerking met binnen-en buitenlandse kunstenaars. De dialoog met kunst werd heel levendig gehouden.
De verschijningsvorm.
In diezelfde dynamiek van dialoog met kunst versus leven, ontstaat ook het eigen artistieke oeuvre. Soms is daar eerst het woord. Et après … le mot devient l’image (Christian Dotremont). Het kan ook omgekeerd, dat er op dezelfde associatieve, spontane wijze, eerst een schets ontstaat , in de ondertussen vele schetsboeken. De schets kan meer ingehouden, klein en fijn tot zelfs gecorseerd zijn, maar kan ook breed expressief uitwaaien. Schilderen is niet zozeer een vertaling van de schets naar het doek, maar kan wel hetzelfde spontane karakter vertonen, of omgekeerd meer gecontroleerd ingehouden zijn. Over een schilderij wordt langer gedaan en meestal werkt Mieke aan meerdere doeken tegelijkertijd. Op die manier schrijft ze haar verhaal verder. In alle aspecten valt de gelaagdheid op. Alsof doorheen de lagen gezocht wordt naar de ware gedaante van een verschijningsvorm.
Wat zorgt ervoor dat de dingen eruit zien, zoals ze eruit zien? Wat is de onderliggende levenskracht? Zelfs al gaat het om dode objecten, wat dan per definitie, een contradictie in terminus lijkt. Die levenskracht vertaalt zich in dunne verflaagjes, afgewisseld met krijt, potlood, stift, balpen enz … Textiel, weefsel, kledij, schoenen, het zijn maar een paar motieven, vooral beelden met organische belijning die de bijzondere aandacht genieten door Mieke. Vroeger was het werk eerder sober, donker, maar altijd in een harmonisch op elkaar afgestemd coloriet. Sinds kort, als in een soort bevrijding, mogen ook meer felle kleuren mede een rol spelen.
Alsof het werk une bonne mine kreeg!
Tenslotte wordt een schilderij , een object teruggeven aan een context. Dan is de cirkel rond, het verhaal doorverteld. Dan wordt schilderij installatie, een ervaring die verder reikt dan de muur.
Vandaag: “een harmonieus evenwicht.” …
In de intieme en tegelijk authentieke ruimte van MAST kreeg Mieke de kans, om net als ze doet in haar eigen habitat, alle schakels van het proces te tonen. Het was even zoeken om dezelfde ervaring van het werk t.o.v. het huis in Wallonië over te nemen naar dit prachtig gestripte pand uit 1913. Mits wat aftasten resulteerde dit in een harmonieus evenwicht tussen architectuur, leven daarbinnen en artistieke accenten. Bedankt Sis en Delfien voor de mooie samenwerking. Aan de kijker de uitnodiging om zich te laten inspireren door het leven en de kunst!
Mieke Debaere
(°1965, Kortrijk) teacher, arthistorian, artist